به گزارش خبرگزاری حوزه از شیراز، سیزدهم آبان روز مبارزه با استکبار جهانی است که یادآور سه واقعه مهم در تاریخ انقلاب اسلامی است؛ تبعید امام خمینی رضوان الله تعالی علیه به ترکیه در پی اعتراض به سیاست های حکومت پهلوی به ویژه تصویب لایحه استعماری کاپیتولاسیون در سال ۱۳۴۲، شهادت دانش آموزانی که در سال ۵۷ برای تظاهرات در محوطه دانشگاه تهران تجمع کرده بودند و تسخیر لانه جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام در سال ۵۸، سه حادثه ای بودند که در این روز اتفاق افتاد و هر سه یا مستقیم و یا باواسطه تقابل مردم انقلابی ایران با سیاست های استکباری و استعماری قدرت های خارجی به خصوص آمریکا را به دنبال داشت.

در ادبیات قرآن کریم استکبار در مقابل حق از ویژگی های دشمنان ادیان الهی و پیامبران خدا بوده و در این میان اولین کسی که به تعبیر قرآن استکبار ورزید ابلیس بود که پس از خلقت آدم حاضر نشد به فرمان خدا بر مخلوق او سجده کند .

در طول تاریخ نیز پیوسته مخالفان مکتب انبیاء در مقابل آنها استکبار می ورزیدند و با تکبر و بزرگ شمردن خود در مقابل خدای متعال به طغیان و سرکشی می پرداختند تا جایی که فرعون خود را خدای بزرگ می نامید و «انا ربکم الاعلی» سر می داد.

آنچه که در تاریخ زندگی انسان روشن است این است که خط سیر تقابل بین جریان حق و باطل پیوسته وجود داشته است، جریان حق با محوریت ولایت خدا، پیامبران الهی و جانشینان پیامبران و جریان باطل با محوریت شیطان و میدان داری دشمنان انبیاء و اولیاء همواره دوگانه ای را در پهنای زندگی انسان ایجاد می کردند که تا به امروز نیز این تقابل دوگانه ادامه دارد و البته امروز به دلیل اینکه ابزارهای تبلیغاتی و رسانه ای دشمنان بسیار گسترده شده و تکنیک ها و روش های عملیات روانی و فرهنگی نیز تنوع و تطور پیدا کرده این دوگانگی و تقابل در عرصه های اجتماعی و فرهنگی به قدری گسترده شده که همه جهات جوامع دینی را درگیر خود نموده است، به همین دلیل لازم است مبلغان دینی با شناخت عمیق نسبت به مبانی بنیادین معرفتی، مراقب دام ها و هجمه های دشمن باشند و با روشنگری های روشمند، جامعه اسلامی و بلکه بین المللی را نیز نسبت به نقشه های آنها آگاه نمایند.

اصل استکبار ستیزی در اسلام

یکی از اصول بنیادین معرفتی که آثار و ثمرات متعدد فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی دارد توجه به اصل استکبار ستیزی در اسلام است که لازم است دکترین آن در جامعه اسلامی به خوبی توضیح داده شود. در توضیح دکترین استکبار ستیزی لازم است ابتدا به روایتی که مرحوم کلینی آن را در کتاب العقل کافی نقل کرده توجه نمود.
طبق روایت سماعه بن مهران که به حدیث جنود عقل و جهل معروف شده است امام صادق علیه السلام می فرماید: «خداوند قبل از خلقت همه کائنات عقل را آفرید و او را در معرض امتحان خود قرار داد و عقل به خوبی از امتحان عبودیت پروردگار بیرون آمد. سپس جهل را آفرید و او را نیز امتحان کرد اما جهل تمرد کرد و مورد غضب و لعن پروردگار قرار گرفت و خداوند او را مستکبر خواند و به او فرمود:«استکبرتَ»» ، از آن روز عقل و جهل در مقابل یکدیگر قرار گرفتند و دوگانه های حق و باطل، خیر و شر، ایمان و کفر و مانند آن را شکل دادند و در طول تاریخ انبیاء نیز پیوسته این تقابل نمایان بود اگرچه جلوه های این دوگانگی در مقاطع مختلف گوناگون بوده است.

همانگونه که بیان شد در ابتدای تاریخ خلقت آدم نیز، این دوقطبی و دوگانگی دیده می شود چون پس از خلقت آدم وقتی که خداوند فرمان به سجده بر آدم داد همه ملائکه بر او سجده کردند اما ابلیس که به سبب عبادت زیاد هم ردیف ملائکه شده بود از این فرمان سرپیچی کرد و پس از اینکه در امتحان الهی مردود شد از مقام قرب الهی طرد گردید و از همان لحظه، ابلیس در مقابل آدم که حجت خدا در زمین بود قرار گرفت و دشمنی شیطان با فرزندان آدم آغاز شد و پس از آن نیز رویارویی پیامبران خدا و پیروان آنان با طاغوت های زمان خود امری کتمان ناشدنی است.

خلاصه مطلب اینکه در تاریخ جهان خلقت نوعی دو قطبی مشاهده می شود که یک سوی آن خدا و سوی دیگر آن شیطان و مستکبرین قرار دارند و کسانی که تحت فرمان ولایت الهی هستند موظف هستند با استکبار که سلسله جنبان آن ابلیس است بستیزند.

نشانه های دوگانگی حق و باطل در قرآن

دو قطبی و دو گانگی که یک طرف آن محوریت خدا و ولایت اوست و سوی دیگر آن محوریت طاغوت و ابلیس است را در جای جای قرآن نیز می توان مشاهده نمود، تعابیری چون «خیر و شر» ، «نور و ظلمت» ، «ایمان و کفر» و «حق و باطل» در کتاب خدا گویای این دو قطبی است که پیوسته در گستره تاریخ بشر وجود داشته است. بنابراین وقتی در آیات قرآن می نگریم به این نتیجه می رسیم که این معجزه جاوید و کلام الهی در مقام تبیین مسیر حقیقت است و در این راستا نسبت به شیطان و اغواگری او که چیزی جز شر و ظلمت و باطل نیست هشدار می دهد و دیگران را از تبعیت شیطان و دنباله های او برحذر می دارد.

چرایی دوقطبی حق و باطل

البته ممکن است در اینجا سوالی پیش بیاید و آن اینکه حکمت خدای متعال بر ممانعت نکردن از شکل گیری این تقابل ها و دوگانگی ها چیست در حالیکه خداوند با نصرت جبهه حق و از بین بردن ابلیس و جریان باطل می توانست این دوگانگی را از بین ببرد و انسان ها را نیز مثل ملائکه خودش به صورت یکدست در خدمت عبودیت خویش قرار دهد؟ ابتدا در پاسخ به این سوال لازم است به این نکته اشاره شود که مقصود از دوگانگی در جامعه، دوگانگی در نظام خلقت آفرینش نیست به معنایی که برخی از نحله ها می گویند که خدای خیر را غیر از خدای شر می دانند و این دوگانه را در رتبه خلقت و خالق تصویر می کنند و می پندارند دو نوع فکر و تدبیر در مدیریت عالم مسلط است، بلکه مقصود از دوگانگی بین حق و باطل این است که تحت تدبیر واحد خداوند این دوگانگی وجود دارد.

این دوگانگی با انسجام در آفرینش و یگانگی در تدبیر خالق یکتا منافاتی ندارد، لکن این دوگانگی ناشی از حکمت بالاتری است که در امتداد نظام احسن تحقق پیدا کرده و البته در نظام تشریع پروردگار، تکلیف همگان برای یافتن مسیر هدایت و شیوه صحیح مواجهه با این تقابل ها روشن شده است، گویا اراده پروردگار عالم به این تعلق گرفته که به منظور کمال بخشی به ظرفیت های انسان در تزاحمات و دو قطبی های موجود کمالات والای انسانی تجلی پیدا کند و ظرفیت بالای انسان ها به فعلیت برسد، چرا که تا بدی نباشد خوبی ها جلوه گری نمی کنند و تا اختیار به انجام بدی نباشد ارزش کسانی که کار خوب انجام می دهند عیان نمی شود.

انقلاب اسلامی و دوگانه حق و باطل

با پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری جبهه بزرگ اسلام خواهی و عدالت طلبی آرایش جدیدی در اردوگاه مدعیان جهانی شکل گرفت و شرق و غرب عالم در مقابل کانون جدیدی که با شعار دین مداری در ایران شکل گرفته بود صف آرایی کردند.
مقام معظم رهبری دام ظله العالی در بیانیه گام دوم انقلاب به این نکته اشاره می کنند و می گویند: «پس آنگاه، انقلاب ملت ایران، جهان دوقطبی آن روز را به جهان سه قطبی تبدیل کرد و سپس با سقوط و حذف شوروی و اقمارش و پدید آمدن قطب های جدید قدرت تقابل جدید دوگانه «اسلام و استکبار» پدیده برجسته جهان معاصر و کانون توجه جهانیان شد». آری؛ انقلاب اسلامی در ایران مرزهای دو گانه نور و ظلمت را بیش از پیش عیان کرد و با برافراشتن پرچم توحید و اهتزاز آن در این نقطه عالم، همه جهان کفر را به رویارویی جبهه توحید واداشت و با استقامت خود، دکترین استکبار ستیزی را برای مردم جهان به تصویر کشید.

۱۳ آبان یادآور دشمنی امام المستکبرین یعنی ابلیس با فرزندان آدم است که امروز در قالب نظام سلطه به رهبری آمریکا تبلور پیدا کرده و مقاومت در مقابل دشمنی های آنان و ستیز با خوی استکباری آنها راه رسیدن به استقلال، عزت، عدالت و سعادت است.
به امید روزی که استکبار ستیزی آرمان همه ملت های آزاده جهان شود تا اخلاق و انسانیت و عدالت نیز بیش از امروز جامه عمل به خود بپوشاند.

محمد استوار میمندی